اختلال شخصیت نمایشی
اختلال شخصیتی نمایشی
افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی ، وضعیت روحی ناپایداری دارند. وضعیت فردی و خود باوری در آنها ، متأثر از توجه دیگران به آنهاست. در اجتماع دوست دارند جلب توجه کنند و در مرکز توجه باشند. آنها در سبک معاشرت خود سعی می‌کنند نظر دیگران را به خودشان جلب نمایند و بقیه آنها را تأیید کنند و اگر غیر از این باشد، سرخورده می‌شوند
: این افراد بیش از حد نمایشی هستند و طوری رفتار می‌کنند که گویی در حال اجرای نمایش هستند، به همین دلیل به آنها « نمایشی » می گویند. برای مثال ، کسی را که تازه دیده‌اند، به گرمی در آغوش می‌گیرند. همچنین ، مغرور و خود محورند و از اینکه مورد توجه قرار نگیرند، ناراحت می‌شوند. اغلب رفتار‌های اغواگرایانه دارند و مدام نگران ظاهر و قیافه خود هستند و پول زیادی صرف خرید جواهرات می‌کنند و این موضوع را با هر شنونده‌ای در میان می‌گذارند. افراد نمایشی ، تکانشی هستند و به سختی می‌توانند کامیابی خود را به عقب بیندازند. سبک شناختی آنها برداشت گرایانه است که ویژگی آن ، نگاه سیاه و سفید به امور است. گفتارشان ، مبهم و خالی از جزئیات و مبالغه آمیز است. این اختلال در خانم ها بیشتر از آقایان است.
شخصیت نمایشی را می‌توان روی پیوستاری ترسیم کرد که از سالم تا ناسالم تغییر می‌کند، که در آن سبک شخصیت نمایشی در انتهای سالم آن و اختلال شخصیت نمایشی در انتهای نا سالم پیوستار قرار می‌گیرد.
_ویژگی افراد مبتلابه اختلال شخصیت نمایشی به صورت کلی
از تحسین و تمجید لذت می‌برد. دلنشین و دلرباست و در رفتار و ظاهر خود اغواگری مناسبی نشان می‌دهد. به ظاهر و آراستگی‌اش توجه می‌کند و از شیک بودن لذت می‌برد. سرزنده و شادی طلب است. اغلب تکانشی است، اما میتواند کامروایی را به تأخیر بیندازد. وقتی می‌بیند همه نگاه‌ها متوجه اوست، سر شوق می‌آید و از مرکز توجه بودن لذت می‌برد. از نظر احساسات ، هیجانی و از نظر جسمی ، با محبت است، واکنش‌های هیجانی مناسب دارد. سبک گفتاری‌اش ، جامع و دقیق است.
_ ویژگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی :
از نظر رفتاری
سبک رفتاری این افراد با جذابیت ، نمایشی بودن و ابرازکنندگی بیان می‌شود. همچنین، پرتوقع ، بی‌ملاحظه و خودپسند هستند. توجه دائمی ، نداشتن ثبات خلق ، بُلهوسی و سطحی بودن نیز از ویژگی‌های این اختلال است.
از نظر روابط
از نظر روابط با دیگران، آنها در ژستهای خود ، نمایشی و عشوه‌گر هستند. توجه‌طلبی و دغلکاری در آنها بارز و برجسته است و مانند افراد اختلال شخصیت خودشیفته ، درهم حسی و نقص دارند.
از نظر ذهنی
از نظر ذهنی یا تفکر این تیپ شخصیتی را می‌توان واکنشی و موضوعی بودن به‌جای تحلیلی بودن ، دقیق بودن و ناوابسته بودن به زمینه بیان کرد. آنها به‌شدت تلقین پذیرند و بر حدس و گمان و شهود اتکا می‌کنند. از آگاه شدن وابستگی پنهانی خود و دیگر مراحل خودشناسی دوری می‌کنند، با توجه به نیاز شدید شان به تأیید دیگران ، تمایل دارند دنباله رو باشند. بنابراین ، به‌آسانی خود واقعی یا درونی را از خود بیرونی یا آشکارشان جدا می کنند.
از نظر عاطفی
از نظر هیجانی یا احساساتی این افراد با نمایش‌های هیجانی اغراق شده و خودنمایانه ازجمله طغیان‌های غیرمنطقی و قِشقرق به‌راه‌انداختن مشخص می‌شود. اگرچه مدام در طلب دوست داشته شدن هستند، پاسخ آنها چندان گرم و دلچسب نیست. به‌طورکلی ، از نظر عاطفی سطحی هستند و بالاخره اینکه ، به شکل عجیبی به طردشدن حساس هستند.
از نظر دلبستگی
این افراد تمایل دارند در خودشناسی تا حدودی دنبال نظر دیگران باشند. سبک دلبستگی و دل مشغولی در این افراد کاملاً رواج دارد، اما مهم‌ترین معیاری که صاحب نظران برای شناخت اختلال شخصیت نمایشی مطلوب می‌دانند، این است : « در موقعیت‌هایی که محور و مرکز توجه نباشند ، ناراحت هستند. »
_تشخیص یا مقایسه شخصیت نمایشی
تشخیص شخصیت مرزی و شخصیت نمایشی، دشوار است. البته اقدام به خود کشی ، مبهم بودن هویت و حمله‌های گذرای روان پریشی در اختلال شخصیت مرزی بیشتر به‌چشم می‌خورد تا اختلال نمایشی. اگرچه در هر دوی اینها این تشخیص را می‌توان مطرح کرد، اما درمانگر باید بتواند این دو را از هم تشخیص دهد. همچنین، اختلال جسمانی نیز ممکن است هم‌زمان با اختلال شخصیت نمایشی ایجاد شود. برای بیماران مبتلا به اختلال روان پریشی گذرا و اختلالات تجزیه‌ای می‌توان تشخیص اختلال شخصیت نمایشی را هم‌زمان مطرح کرد.
_ عوامل بروزاختلال شخصیت نمایشی
توجه غیرقابل پیش بینی والدین انتقاد نکردن یا تنبیه نکردن در کودکی توجیه اشتباه‌های کودک و مثبت نشان دادن آنها در جمع تشویق‌ها و توجه‌ها برای موضوع خاص به کودک بیشتر در خانواده‌هایی که پدرومادر دچار اختلال شخصیت نمایشی هستند، فرزندان آنها هم دچار این اختلال می‌شوند، اما هنوز مشخص نشده است که زمینه ژنتیکی دارد یا از والدینشان این رفتار را می‌آموزند و آن را تکرار می کنند.
_درمان اختلال شخصیت نمایشی
کسانی که دارای این اختلال هستند، قبول ندارند که به درمان نیاز دارند. پیگیری برنامه‌ریزی درمان برای آنها دشوار است، چون این افراد در احساسات خود اغراق می‌کنند و روزمرگی را دوست ندارند. اما اگر افسردگی باعث شود روابطشان از بین برود یا مشکلی به‌واسطه کارهایشان به‌وجود بیاید و باعث نارحتی‌شان شود، درخواست کمک می‌کنند. کارگاه اسطوره های زندگی وسازمان میتواند کمک زیادی را برای درمان این اختلال به شما بکند.
معیارهای DSM5 دربارۀ اختلال شخصیت نمایشی
یک الگوی فراگیر از هیجانی بودن بیش از حد و توجه طلبی داریم که از اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و در بسیاری از زمینه های گوناگون وجود دارد و حداقل با پنج نمونه از نشانه‌های زیر مشخص می‌شود:
1. در موقعیت‌هایی که مرکز توجه نباشد، ناراحت می‌شود.
2. از لحاظ عاطفی ، احساساتش به‌سرعت تغییر می‌کند.
3. مدام از ظاهرش برای جلب توجه دیگران کمک می‌گیرد.
4. خیلی نمایشی رفتار می‌کند، انگار در مقابل تماشاچیان ، تئاتر اجرا می‌کند. احساسات و رفتار‌های اغراق شده از خود نشان می‌دهد. ابراز هیجان مبالغه آمیز دارد.
5. سبک گفتاری‌اش بیش‌ازحد ادا و اطواری و فاقد ریزه کاری است.
6. تغییرات سریع و سطحی را در ابراز هیجان به نمایش‌می گذارد.
7. تلقین پذیر است، یعنی به‌راحتی تحت تأثیر دیگران قرار می گیرد.
8. روابط را صمیمانه تر از آنچه واقعاً هست، تصور می کند.
باتشکر از گرد آورنده: خانم زهرا موسوی
