اختلال اضطراب پس از حادثه(PTSD)

اختلال اضطراب پس از حادثه(PTSD)

 

اگرچه اغلب مردم (۵۰ تا ۹۰٪) یک رویداد بسیار تنشزا را تا پایان عمر به یاد دارند، فقط ۸٪ آن‌ها به PTSD مبتلا می‌شوند. این بیماری در دوران بعد از جنگ بسیار شایع است (مانند جنگ ویتنام، عراق، ایران، بوسنی ، هرزگوین و افغانستان). به عنوان مثال، نتایج یک پیش‌بینی علمی در آمریکا نشان می‌دهد که از میان سربازان جنگ‌های اخیر آمریکا، حدود ۱۰٪ در سال ۲۰۲۵ همچنان با این بیماری دست و پنجه نرم خواهند کرد

همچنین بر اثر اتفاقات مهم زندگی مانند فوت یک عزیز یا طلاق و جدایی و ضربه‌های عاطفی احتمال ابتلاء به این بیماری زیاد است. به نظر می‌رسد زمینه ژنتیکی و دوران کودکی در ایجاد این بیماری مؤثر هستند.

آتش نشانها وکارکنان امبولانس هابا احتمال بیشتری  با چنین حوادثی روبرو می گردند ،آنها اغلب مجبورند با حوادث ترسناک مقابله کنند . سربازان ممکن است   هدف تیر یا انفجار قرار گیرند  و یا شاهد کشته و مجروح شدن دوستانشان باشند

_علائم اختلال اضطراب پس از حادثه

علائم PTSD می تواند بعد از یک تاخیر  چند هفته ای و یا چند ماهه شروع گردند.آنها معمولآ در طی 6 ماه پس از حادثه ناگوار ظاهر میگردند

1-ناآرامی و بی‌قراری، رفتارهای پرخاشگرانه، احساس بیزاری از دیگران.

2- گوشه‌گیری و مشکلات در روابط بین فردی، به‌سختی انس گرفتن با دیگران.

3-احساس گناه و شرمزدگی، بی‌احساسی و فقر هیجانی که از طریق جمع کردن خود و انقباض عضلات صورت می‌گیرد.

4- واپسروی‌های رشدی (بازگشت به رفتارهای اولیه کودکان، شب‌ادراری، مکیدن شست و…)

5- رفتارهای تهییجی و برانگیختگی بیش از حد (حالت گوش به زنگ بودن که به محض مواجه شدن با محرک تنش‌زا شوکه می‌شود)

6- اختلال خواب، کابوس و خواب‌های ترسناک (رویاهای هولناک بدون محتوای مشخص).

7- اجتناب از افکار و احساسات و حتی اماکنی که وقایع ناخوشایند را یادآوری می‌کند.

8-  تکرار خاطره‌های آسیب‌زا از قبیل مزاحمت، تجاوز و… در ذهن.

9-  تمایل به بازی‌های تکراری پیرامون حادثه‌ای که تجربه کردند (درمورد کودکان).

10- اختلال در کار روزانه، مشکلات در تمرکز و آموزش.

البته همه این‌ها باید سه شرط مهم دیگر را نیز به همراه داشته باشند:

- فرد باید در معرض یک رویداد پرتنش قرار گرفته باشد.

-  فرد باید مرتب به یاد این رویداد بیفتد و فلاش بک داشته باشد.

- علائم باید بیش از یک ماه طول بکشد.

_درمان اختلال (PTSD)

فرایند درمان بیمار مبتلا به اختلال  اضطراب پس از حادثه  (ا.پ.ض) تلفیقی از دو رویکرد روان‌شناسی شناختی و رفتارگرایی است. مداخلات رفتاری شامل: آموزش نحوهٔ مواجهٔ مؤثر با ترس‌ها، اجتناب از اماکن یا افرادی که وقایع را یادآوری می‌کند، می‌باشد؛ همچنین استفاده از تکنیک آرام‌بخش و پذیرش احساسات بیمار در کاهش نشانگان استرس پس از سانحه مؤثر است. در روش مداخله در بحران، سعی بر این است که عملکرد عادی بیمار را به وی بازگردانند. روان درمانگر در این روش تمرکزش را معطوف به حل مشکلات، آموزش مهارت‌های مربوط به کنار آمدن با شرایط و ایجاد شرایطی حمایتی برای بیمار می‌کند. عضویت در گروه‌های حمایتی نیز برای کسانی که دچار علائم استرس هستند، مفید است. بیماران با عضویت در این گروه‌ها حمایت عاطفی دریافت می‌کنند، با افراد دیگری که شرایط و علائم مشابهی را تجربه کرده‌اند آشنا می‌شوند و مهارت‌های مربوط به کنار آمدن با شرایط و مدیریت شرایط را می‌آموزند.

اگر علایم فوق بیش از یک ماه تداوم یابد و منجر به اختلال در عملکرد کلی بیمار (شغلی، تحصیلی، رفتاری و…) شود باید نسبت به درمان آن اقدام نمود. برای درمان دارویی از داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین مانند فلوکستین، ضدافسردگیهای سه حلقه‌ای مانند ایمی‌پرامین، سیتالوپرام، پروپرانولول و کلونیدین استفاده می‌شود.

درمانهای متمرکز بر جسم :

این درمانها باعث کنترل اضطراب ناشی از PTSD می گردد . آنها همچنین باعث کاهش حالت درگارد بودن (On guard) میگردند . این درمانها شامل فیزیوتراپی و استئوپاتی است اما درمانهای مکملی نظیر ماساژ ، طب سوزنی،  رفلکسولوژی ، یوگا ، مدیتیشن و تای چی (Tai chi) را نیز شامل میشود . همه آنها به شما کمک می کند تا راههای آرامش بخشی (Relaxing) و کنترل استرس را یاد بگیرید .

تاثیر بخشی درمان:

در حال حاضر ، شواهدی وجوددارد که نشان می دهد EDMR ، رواندرمانی ، درمان

شناختی- رفتاری (CBT) و داروهای ضد افسردگی همگی درمانهای مواثری هستند . اطلاعات کافی که نشانگر برتری یکی از این روشها بر دیگری باشد وجود ندارد  . شواهدی که بیانگر مفید بودن شکلهای دیگر رواندرمانی یا مشاوره برایPTSD باشد وجود ندارد .

کدام درمان ابتدا باید مد نظر قرار گیرد ؟

راهنمای انستیتو ملی برای بهبود طبابت (NICE) پیشنهاد می کند تا آنجا که ممکن است درمانهای روانشناختی متمرکز بر حادثه (CBT) یا (EMDR) باید قبل از درمان داروئی بکار گرفته شوند .

 

_چگونه (PTSD)شروع می گردد؟

PTSD میتواند پس از هر حادثه تلخی آغاز گردد. یک حادثه تلخ ، حادثه ای میباشد که ما در آن احساس خطر می کنیم ، زندگی مان در معرض تهدید است یا  شاهد مردن و یا مجروح شدن دیگران باشیم.بعضی از نمومه  های بارز حوادث تلخ شامل موارد زیر می باشد:

 حوادث شدید جاده ای  

 درگیری های نظامی

تجاوزهای شدید شخصی (مانند: تجاوز جنسی,حمله فیزیکی,سو ئ استفاده,دزدی,زور گیری)   

به گروگان گرفته شدن      

حملات تروریستی

اسیر جنگی بودن  

حوادث ناگوار طبیعی یا حاصل دست بشر     

داشتن بیماری های لاعلاج        

حتی شنیدن حوادث غیر منتظره و یامرگ ناگهانی یک دوست و یا فامیل می تواند اغاز گر PTSD باشد    

_چگونه می توانیم به خودمان کمک کنیم ؟

باید ها :

 سعی کنید زندگی را تا حد امکان به حالت نرمال بر گردانید .

 به زندگی روزمرتان بازگردید .

 درباره اتفاقیکه افتاده است با کسی که اعتماد دارید صحبت کنید .

 تمرینات آرامبخش را انجام دهید .

 به سر کار بر گردید .

 بصورت منظم بخورید و ورزش کنید .

 به محلی که آن حادثه اتفاق افتاده است  برگردید.

 لحظاتی را با خانواده و دوستان صرف کنید .

 با احتیاط رانندگی کنید – زیرا ممکن است تمرکزتان ضعیف باشد .

 بصورت کلی محتاط باشید – حوادث در این لحظات با احتمال بیشتری اتفاق می افتند .

 با دکترتان صحبت کنید .

 انتظار بهبود داشته باشید .

نبایدها :

خودتان را بخاطر PTSD ملامت نکنید . علائم PTSD نشانگر ضعف شما نیست . این علائم ، علائم طبیعی در افراد طبیعی به حوادث تلخ می باشند.

 احساساتتان را در خودتان نگه ندارید . اگر دچار PTSD شدید آنها را در خودتان نگه ندارید چرا که درمان معمولا بسیار موفقیت آمیز است .

 از صحبت کردن درباره آن اجتناب نکنید .

 انتظار نداشته باشید که خاطرات سریعاً از بین بروند . آنها ممکن است برای مدتی با شما باشند.

 زیاده از حد از خودتان انتظار نداشته باشید.  به خودتان زمان بدهید تا تطابق به آنچه اتفاق افتاده است رخ دهد .

 از دیگران دوری نکنید .

 از مصرف بیش از اندازه الکل ، قهوه و سیگار اجتناب کنید .

 خودتان را بیش از اندازه خسته نکنید .

 و عده های غذایتان را فراموش نکنید .

 به تنهایی تعطیلات را سپری نکنید .

 

 باتشکر از گردآورنده : آقای جواد احمدی